Begonvil, çiçeklerinin yakınında çiçek benzeri bahar yapraklarına sahip dikenli süs asmaları, çalılar ve ağaçlardan oluşan bir türdür. Canlı ve renkli brakteleriyle tanınan begonviller, özellikle tropikal ve subtropikal bölgelerde bahçelerde ve peyzajlarda çok popülerdir. Bu yazıda, begonvilin kökenleri, çeşitleri, yetiştirilmesi ve kullanımları hakkında kapsamlı bir bakış sunarak bu muhteşem bitkiye dair her şeyi daha ayrıntılı bir şekilde öğreneceğiz.
Kökenleri ve Dağılımı
Begonvil, Güney Amerika’ya, özellikle Brezilya’dan Peru’ya kadar uzanan ve güneyde Arjantin’in güneyine kadar olan bölgeye özgüdür. Bitki, 18. yüzyılda Fransız botanikçi Philibert Commerçon tarafından keşfedilmiştir. Commerçon, bitkiye, ilk Fransız dünya turunu yapan arkadaşı ve kaşifi Louis Antoine de Bougainville’in adını vermiştir.
Çeşitleri ve Melezleri
Begonvilin yaklaşık 18 türü vardır, ancak en yaygın olarak yetiştirilen üç tür Bougainvillea glabra, Bougainvillea spectabilis ve Bougainvillea peruviana’dır. Bu türler, farklı büyüme alışkanlıkları, brakte renkleri ve boyutlarına sahip çok sayıda çeşit oluşturmak için melezlenmiştir.
- Bougainvillea glabra: İnce, kağıt gibi brakteleri nedeniyle “kağıt çiçeği” olarak da bilinir, bu tür kompakt büyümesi ve bol çiçeklenmesi ile bilinir.
- Bougainvillea spectabilis: Bu tür daha büyük yapraklar ve braktelere sahiptir ve genellikle daha canlı ve dikenlidir.
- Bougainvillea peruviana: Düz, neredeyse dikensiz gövdeleri ve nispeten seyrek brakteleri ile bilinir.
Brakteler ve Çiçekler
İnsanların sıklıkla begonvil çiçeği olarak adlandırdıkları şeyler aslında değişmiş yapraklar olan braktelerdir. Bu brakteler magenta, mor, kırmızı, turuncu, beyaz ve sarı dahil çeşitli renklerde gelir. Gerçek çiçekler küçük, genellikle beyaz veya sarı renkte olup, braktelerin merkezinde bulunur.
Begonvil Nasıl Çoğaltılır: Adım Adım Kılavuz
Begonvil, canlı ve renkli brakteleri ile bilinen popüler bir süs bitkisidir. Bu kılavuz, begonvil çoğaltmanın çeşitli yöntemlerini ele alarak, en yaygın teknik olan dal kesimlerine odaklanacaktır.
Çoğaltma Yöntemleri
Begonvil çoğaltmak için birkaç yöntem vardır:
- Dal Kesimleri
- Daldırma Yöntemi
- Tohumla Çoğaltma
Bu yöntemler arasında, dal kesimleri daha yüksek başarı oranı ve daha hızlı sonuçlar nedeniyle en popüler ve güvenilir yöntemdir.
Dal Kesimleri ile Çoğaltma
Adım 1: Malzemeleri Toplayın
Dal kesimleri ile begonvil çoğaltmak için ihtiyacınız olanlar:
- Sağlıklı bir begonvil ana bitkisi
- Keskin ve sterilize edilmiş budama makası
- Köklenme hormonu tozu (isteğe bağlı ancak önerilir)
- Küçük saksılar veya tohum tepsileri
- İyi drene edilmiş saksı karışımı (kum, perlit ve turba yosunu karışımı iyi çalışır)
- Şeffaf plastik torba veya çoğaltma kubbesi
- Sulama kabı veya sprey şişesi
Adım 2: Dalı Seçin ve Kesin
- Ana bitkiden sağlıklı, çiçeklenmeyen bir dal seçin. Dal, çok yumuşak ve yeşil olmamalı, aynı zamanda çok odunsu ve sert de olmamalıdır.
- Sterilize edilmiş budama makası kullanarak, dalı yaklaşık 10-15 cm uzunluğunda kesin. Kesimi bir düğümün (yaprakların dala bağlandığı nokta) hemen altından yapın.
Adım 3: Kesimi Hazırlayın
- Kesimin alt yarısındaki yaprakları çıkarın, üstte birkaç yaprak bırakın.
- Dalın kesik ucunu köklenme hormonu tozuna batırın. Bu adım isteğe bağlıdır ancak köklenme sürecini hızlandırabilir ve başarı oranını artırabilir.
Adım 4: Kesimi Dikin
- Küçük saksıları veya tohum tepsilerini iyi drene edilmiş saksı karışımı ile doldurun.
- Bir kalem veya çubuk ile saksı karışımında bir delik açın ve kesimi toprağa yarı yoluna kadar yerleştirin.
- Kesimin tabanındaki toprağı sıkıca bastırarak iyi temas sağlayın.
Adım 5: Nemli Bir Ortam Yaratın
- Kesimi hafifçe sulayın, toprağı nemlendirin.
- Saksıyı veya tepsiyi şeffaf bir plastik torba ile kaplayın veya bir çoğaltma kubbesi altına yerleştirin. Bu, nemi tutar ve kök büyümesini teşvik eder.
- Kesimi, doğrudan güneş ışığından uzakta, sıcak ve parlak bir yerde tutun. İdeal sıcaklıklar 21-29°C arasındadır.
Adım 6: Kesime Bakım Yapın
- Kesimi düzenli olarak kontrol edin ve toprak kurursa hafifçe buğulayın.
- Ortamın nemli kaldığından emin olun ancak aşırı sulamadan kaçının, bu çürümeye yol açabilir.
Adım 7: Nakil
- 4-6 hafta sonra, köklerin oluşup oluşmadığını kontrol etmek için kesime hafifçe çekin. Direnç varsa, kökler oluşmuş demektir.
- Kesim güçlü bir kök sistemi geliştirdiğinde, daha büyük bir saksıya veya doğrudan bahçeye nakledilebilir.
Daldırma Yöntemi ile Çoğaltma
Daldırma yöntemi, begonvil çoğaltmak için etkili bir başka yöntemdir. Bu teknik, yere yakın bir dalı büküp, bir kısmını toprakla örtmeyi ve köklenmesini sağlamayı içerir.
Adım Adım Daldırma
- Yere yakın, sağlıklı ve esnek bir dal seçin.
- Dalın toprağa değeceği yerde küçük bir yarık açın.
- Dalın yaralı kısmını toprağa 5-7 cm derinliğe gömün ve bir U şeklindeki çivi veya taşla sabitleyin.
- Toprağı nemli tutun ve köklerin oluşmasını bekleyin (genellikle 3-6 ay).
- Kökler geliştikten sonra, yeni bitkiyi ana bitkiden kesin ve nakledin.
Tohumla Çoğaltma
Tohumla çoğaltma, kesim veya daldırma yöntemine göre daha az yaygın ve daha fazla zaman alan bir yöntemdir. Ancak, aşağıdaki adımlarla yapılabilir:
- Olgun bir begonvil bitkisinden tohumları toplayın.
- Tohum kabuğunu yumuşatmak için tohumları 24 saat boyunca ılık suda bekletin.
- Tohumları iyi drene edilmiş tohum başlangıç karışımına ekin ve hafifçe toprakla örtün.
- Toprağı sürekli nemli tutun ve tepsiyi sıcak, parlak bir yere yerleştirin.
- Çimlenme birkaç hafta ile birkaç ay arasında sürebilir. Fidanlar yeterince büyüdüğünde, bireysel saksılara nakledin.
Yetiştirme ve Bakım
Begonvil, sıcak iklimlerde yetişen dayanıklı bir bitkidir. İşte begonvil yetiştirme konusunda bazı temel ipuçları:
- İklim: Begonvil sıcak ve kuru iklimleri tercih eder. Kuraklığa dayanıklıdır ve 35°C’ye kadar olan sıcaklıklara dayanabilir. Ancak dona karşı hassastır ve daha soğuk iklimlerde korunmalıdır.
- Toprak: Bu bitki iyi drene edilmiş topraklarda en iyi şekilde büyür. Hafif asidik ila nötr pH’lı kumlu veya tınlı toprak idealdir.
- Sulama: Begonvil, büyüme mevsiminde düzenli sulamaya ihtiyaç duyar ancak sulamalar arasında kurumaya bırakılmalıdır. Aşırı sulama kök çürümesine neden olabilir.
- Güneş Işığı: Bol miktarda çiçeklenme için tam güneş ışığı gereklidir. Günde en az 5 saat doğrudan güneş ışığı almalıdır.
- Budama: Şekli korumak ve yeni büyümeyi teşvik etmek için budama gereklidir. Çiçeklenme mevsiminden sonra yapılmalıdır.
- Gübreleme: Büyüme mevsiminde dengeli bir gübre uygulanabilir, sağlıklı büyüme ve çiçeklenmeyi teşvik eder.
Türkiye’de Begonvil Nerelerde Yetiştirilir?
1. Akdeniz Kıyıları (Türk Rivierası)
- Yerler: Antalya, Alanya, Fethiye, Bodrum, Marmaris.
- İklim: Bu bölge, sıcak yazlar ve ılıman kışlarla begonvil için ideal bir ortam sunar.
- Koşullar: Bol güneş ışığı ve iyi drene olan toprak gerekir. Begonvil, günlük en az 5-6 saat doğrudan güneş ışığı almalıdır.
2. Ege Kıyıları
- Yerler: İzmir, Çeşme, Kuşadası.
- İklim: Akdeniz kıyılarına benzer şekilde sıcak yazlar ve ılıman, bazen yağışlı kışlar görülür.
- Koşullar: Büyüme mevsiminde düzenli sulama yapılmalıdır, ancak kış aylarında sulama azaltılmalıdır. Toprak iyi drene olmalıdır, su birikintilerinden kaçınılmalıdır.
3. Güney Kıyıları
- Yerler: Mersin, Adana.
- İklim: Bu bölgelerde sıcak ve nemli yazlar ile ılıman kışlar yaşanır.
- Koşullar: Begonvil, güçlü rüzgarlardan korunmalı ve yeni büyümeyi teşvik etmek için ara sıra budanmalıdır.
4. Güneydoğu Anadolu
- Yerler: Gaziantep, Şanlıurfa.
- İklim: Bu bölge, sıcak ve kuru yazlar ile ılıman kışlara sahiptir.
- Koşullar: Kuru dönemlerde toprak nemini korumak için malçlama yapılmalıdır. Kışlar ılıman olsa da beklenmedik soğuk dönemlerde bitkileri korumaya hazır olunmalıdır.
Peyzajda Kullanım
Begonvil, peyzajda çeşitli şekillerde kullanılabilen çok yönlü bir bitkidir:
- Tırmanıcı Asma: Begonvil genellikle çitler, kafesler ve duvarları kaplamak için tırmanıcı asma olarak yetiştirilir.
- Çit veya Bariyer: Budandığında, renkli bir çit veya bariyer olarak kullanılabilir.
- Yer Örtüsü: Bazı çeşitler yer örtüsü olarak yetiştirilerek bahçe yataklarına renk katabilir.
- Saksı Bitkisi: Begonvil saksılarda yetiştirilebilir, bu da onu teraslar ve balkonlar için uygun hale getirir.
- Bonsai: Dikkatli budama ile begonvil bonsai olarak eğitilebilir ve iç mekanlara tropikal bir dokunuş katabilir.
Zararlılar ve Hastalıklar
Begonvil, zararlılar ve hastalıklara karşı nispeten dirençli olsa da bazen şu sorunlardan etkilenebilir:
- Afitler: Bu küçük böcekler, bozulmuş büyümeye ve bal özü birikintilerine neden olabilir.
- Tırtıllar: Yaprakları çiğneyerek önemli hasara neden olabilirler.
- Mantar Enfeksiyonları: Aşırı sulama ve kötü drenaj, kök çürümesi ve yaprak lekesi gibi mantar enfeksiyonlarına yol açabilir.
Sembolizm ve Kültürel Önemi
Begonvil, dünya çapında çeşitli kültürel öneme sahiptir. Bazı kültürlerde, refah ve iyi şansla ilişkilendirilir. Canlı renkleri ve zor koşullarda hayatta kalma yeteneği, zorluklar karşısında direnç ve güzelliği simgeler.
Sonuç
Begonvil, her bahçeye veya peyzaja bir renk patlaması getiren dikkate değer bir bitkidir. Dayanıklılığı, bakım kolaylığı ve çok yönlülüğü, onu bahçıvanlar ve peyzaj tasarımcıları arasında popüler bir bitki haline getirir. İster tırmanıcı bir asma, ister saksı bitkisi veya renkli bir çit olarak olsun, begonvil, canlı brakteleri ve dayanıklı doğasıyla büyülemeye devam ediyor. Bu tropikal güzelliği bahçenize dahil edin ve yıl boyunca getirdiği canlı renklerin ve bol yeşilliklerin keyfini çıkarın.
Daha detaylı bilgi için https://tr.wikipedia.org/wiki/Begonvil adresine tıklayınız.
